Μετάβαση στο περιεχόμενο

Από την  Δημοτική Αγορά στο Αρχαιολογικό Μουσείο

Αφετηρία: η πρωτοβουλία του Δημάρχου Πέτρου Αυγερινού

Η απόφαση του δημάρχου Πύργου, Πέτρου Αυγερινού, το 1890, να ανεγείρει ένα νέο κτήριο για να στεγάσει την εμπορική δραστηριότητα της πόλης, αποτέλεσε ένα σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της πόλης. Η πρωτοβουλία αυτή, που χρηματοδοτήθηκε με το ποσό των 200.000 δραχμών από τα δημοτικά ταμεία, σηματοδότησε την μετατόπιση από την παραδοσιακή, διάσπαρτη αγορά σε ένα σύγχρονο εμπορικό κέντρο, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της αστικής υποδομής και στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Το κτήριο σχεδιάστηκε με γνώμονα τις αρχές της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και εύλογα συνιστά σήμερα ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα και αξιόλογα δείγματα της αρχιτεκτονικής της εποχής με εντυπωσιακά, μνημειώδη χαρακτηριστικά.

Περιγραφή

Το διατηρητέο κτήριο της Παλαιάς Αγοράς του Πύργου που σήμερα στεγάζει το αρχαιολογικό μουσείο, ένα πραγματικό στολίδι της πόλης, καταλαμβάνει ένα ολόκληρο τετράγωνο, λίγα βήματα από τη κεντρική πλατεία, αγκαλιασμένο από τις οδούς Καραϊσκάκη, Κρεσταινίτου, Μεταξά και Πετραλιά.

Το κτήριο αποτελείται από τρία τμήματα, ένα κεντρικό και δύο πλευρικά, που διατάσσονται συμμετρικά σε τονισμένο τον επιμήκη άξονα και προσανατολισμό Β – Ν. Κάθε τμήμα ενέχει από ένα αίθριο, δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα εσωτερική διάρθρωση. Οι κλειστοί χώροι του κτιρίου βρίσκονται γύρω από αυτά τα αίθρια, ενώ τα πλευρικά τμήματα σχηματίζουν ένα χαρακτηριστικό σχήμα “Π.

Το βόρειο τμήμα (οδός Κρεσταινίτου) και το νότιο (οδός Πετρελιά) είχαν καταστήματα που πλαισίωναν το αντίστοιχο αίθριο προς το οποίο είχαν όψη, όπως φαίνεται στην κάτοψη. Στο νότιο αίθριο βρισκόταν η κρεαταγορά, στο βόρειο η ψαραγορά και στο κεντρικό ήταν η λαχαναγορά.

Ερνέστος Τσίλλερ

Η μορφή και τα χαρακτηριστικά του κτηρίου υποδηλώνουν έντονα την εμπλοκή του διακεκριμένου Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλερ ή, εναλλακτικά, μιας ομάδας συνεργατών του.
Η προσεκτική μελέτη των λεπτομερειών των όψεων αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα αλληλεπίδραση με τα γειτονικά κτίρια, τα οποία φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από τις αρχιτεκτονικές επιλογές του Τσίλερ.

Τα αναγεννησιακά στοιχεία που ενσωματώνει το καθιστούν ένα ιδιαίτερα ξεχωριστό και όμορφο κέλυφος, ενώ διακρίνουμε την επιρροή που άσκησε το κτήριο στην αρχιτεκτονική του αστικού ιστού.

Η λειτουργία του χώρου ως αγορά διήρκεσε έως την δεκαετία του 1960 ενώ η μετατροπή του σε μουσείο, η οποία ετέθη για πρώτη φορά το 1962 ήταν μια αργή διαδικασία και προσπάθεια που διήρκησε αρκετό διάστημα για να τελεσφορήσει μόλις το πρώτο ήμισυ της δεκαετίας του 2010.

Γεννημένος στη Σαξωνία το 1837, ο Ερνστ Τσίλλερ σπούδασε αρχιτεκτονική στη Δρέσδη και στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον κορυφαίο αρχιτέκτονα Θεόφιλο Χάνσεν στη Βιέννη. Το 1861, ο Τσίλλερ ήρθε στην Αθήνα για να επιβλέψει την κατασκευή της Ακαδημίας Αθηνών, ένα έργο που σημάδεψε την αρχή μιας μακράς και παραγωγικής καριέρας στην Ελλάδα. Ο Τσίλλερ, με το πλούσιο και πολυεπίπεδο έργο του, άφησε ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα στην αρχιτεκτονική της Ελλάδας,

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΣΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Φορέας μνήμης περασμένων εποχών και έχοντας φιλοξενήσει δράση εμπορική και αστική της ηλειακής πρωτεύουσας, το κτήριο της Δημοτικής Αγοράς παραδόθηκε πλήρως ανακαινισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού τον Νοέμβριο του 2005 προορισμένο να λειτουργήσει ως Περιφερειακό Μουσείο του Νομού.
Τον Αύγουστο του 2006 το λαμπρό κτήριο άνοιξε τις πύλες του για το κοινό με μια Συμβολική έκθεση αρχαιοτήτων, προοίμιο στην μελλοντική μόνιμη έκθεση αρχαιοτήτων που θα περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά εκθέματα από τους Προϊστορικούς έως και τους μεταβυζαντινούς χρόνους.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου άνοιξε τις πύλες του για το κοινό σε δύο φάσεις:
Τον Ιούλιο του 2013 ξεκίνησε η λειτουργία του τμήματος που παρουσιάζει τα προϊστορικά εκθέματα και μέρος των ευρημάτων των ιστορικών χρόνων.
Λίγους μήνες χρόνια, τον Απρίλιο του 2014, το μουσείο λειτούργησε πλήρως με όλες τις πτέρυγες και θεματικές ενότητες ολοκληρωμένες. Γρήγορα κατέστη χώρος αναφοράς για τον νομό Ηλείας και την πρωτεύουσα του, την πόλη του Πύργου, ένας σύγχρονος μουσειακός χώρος, μια δυνατή πολιτιστική οντότητα με ξεχωριστή ταυτότητα.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

1890

Ανέγερση του κτηρίου έπειτα από πρωτοβουλία του Δημάρχου Πέτρου Αυγερινού σε σχέδια του Γερμανού Ερνέστου Τσίλλερ ή ομάδας συνεργατών του για την στέγαση της Δημοτικής Αγοράς του Πύργου

τέλη δεκαετίας 1950

Περιορισμός της χρήσης και λειτουργίας της Δημοτικής Αγοράς του Πύργου

1965

Πρώτη απόφαση (307/65) του Δημοτικού Συμβουλίου Πύργου περί δωρεάς της εγκαταλελειμένης Δημοτικής Αγοράς και μετατροπής της σε Αρχαιολογικό Μουσείο του Νομού

1967

Το κτήριο της παλαιάς Δημοτικής Αγοράς του Πύργου κηρύσσεται διατηρητέο με την Υπουργική Απόφαση 10977/16.05.67/ΦΕΚ 352Β’/31.05.67 

1995

Ανανέωση της Απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Πύργου περί δωρεάς στο Υπουργείο Πολιτισμού του κτηρίου

2002

Ένταξη της Πράξης «Μετατροπή Δημοτικής Αγοράς Πύργου σε Αρχαιολογικό Μουσείο – Μελέτη και Κατασκευή» στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». Η σύμβαση του έργου υπογράφηκε στις 14/11/2002. Ο προϋπολογισμός κατασκευής του έργου ανήλθε στο ποσό των 8.241.819,52 € (με Φ.Π.Α.).

2005

Το κτήριο της Δημοτικής Αγοράς Πύργου παραδίδεται ανακαινισμένο από την ανάδοχο κοινοπραξία στο ΥΠ.ΠΟ.

2006

Συμβολική έκθεση αρχαιοτήτων, προοίμιο στην μελλοντική μόνιμη έκθεση αρχαιοτήτων.

2011

Ένταξη του έργου «Ολοκλήρωση της έκθεσης του αρχαιολογικού Μουσείου Πύργου», συνολικού προϋπολογισμού 1.197.000 ευρώ στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίων Νήσων

2013 – Ιούλιος

Ξεκινά η λειτουργία της πτέρυγας που παρουσιάζει τα προϊστορικά εκθέματα και μέρος των ευρημάτων των ιστορικών χρόνων

2014 – Απρίλιος

Πλήρης λειτουργία του μουσείου με όλες τις πτέρυγες και θεματικές ενότητες ολοκληρωμένες